Sommige gebeurtenissen kunnen zo traumatisch zijn dat we ze niet meer kunnen vergeten. De dood van een geliefde, een bijna-doodervaring, een verkrachting, mishandeling tijdens de jeugdjaren, een gewelddadige overval,… Ze kunnen allemaal een zodanig effect op iemand hebben dat deze het nooit te boven komt. We spreken van een posttraumatische stressstoornis of PTSS. Deze angststoornis kan ons achterlaten met allerlei gevoelens zoals angst, onbegrip, woede en hevige pijn, maar kan ook een fysiek verschijnsel teweegbrengen.
Waaraan herken je PTSS?
De symptomen van een posttraumatische stressstoornis zijn op te delen in 3 kenmerken. Sommige herbeleven het doorgemaakte trauma, anderen doen er alles aan om de voorbije gebeurtenissen te vermijden, terwijl de derde groep enorm prikkelbaar is geworden na het voorval.
Herbeleving van de traumatische gebeurtenis
Dit komt vaak voor bij doodsbedreigende gebeurtenissen, eventueel samengaand met ernstig letsel of inbreuk op de lichamelijk integriteit van zichzelf of anderen. Het slachtoffer herbeleeft het trauma steeds weer opnieuw. Dit kan zijn door beelden, gedachten, waarnemingen, flashbacks, hallucinaties, illusies of dromen.
Bij kinderen kan deze angst zich uiten door een geagiteerd of wanordelijk gedrag, angstdromen zonder herkenbare inhoud en herhaaldelijke spelletjes waarin het trauma wordt nagespeeld.
Verdringing van het trauma
De persoon gaat alles wat te maken heeft met het trauma verdringen. Gedachten, gevoelens, gesprekken, activiteiten, mensen of plaatsen die doen denken aan het trauma worden vermeden. Het slachtoffer kan zich verdoofd, lusteloos, schuldig, angstig en depressief voelen, geen emoties meer kennen, zich afzonderen, niet meer in staat zijn om relaties aan te gaan, zich hulpeloos voelen. Het slachtoffer probeert soms de pijn te verdringen met alcohol en drugs.
Verhoogde prikkelbaarheid na het voorval
Men voelt zich constant bedreigd en is zeer alert. Deze extreme waakzaamheid gaat gepaard met ernstige schrikreacties, irritatie, woede-uitbarsting, slaapproblemen, nachtmerries, weinig concentratie en slechte prestaties in het dagelijks leven.
Deze symptomen komen op 3 tot 12 maanden na een traumatische gebeurtenis. Indien deze symptomen langer duren dan één maand, spreekt men van PTSS. Duren ze slechts minder dan één maand, dan kunnen we over ASS spreken, of acute stressstoornis.
PTSS kan soms vanzelf overgaan, maar vaak is een behandeling noodzakelijk. Men kan dan ook spreken van een psychische stoornis.
Hoe kan je een trauma verwerken en PTSS dus te lijf gaan?
De eerste stap in de behandeling is praten. Praat erover met je huisarts. Deze zal je doorverwijzen naar een psycholoog of psychiater die een behandelingsplan opstelt. Deze behandeling kan bestaan uit trauma gerichte cognitieve gedragstherapie, simpelweg CGT. Hierbij wordt de patiënt blootgesteld aan de angsten en herinneringen. Medicatie moet de patiënt helpen hiermee om te gaan. Antidepressiva, slaapmiddelen en angstremmers zijn dan ook in de behandeling inbegrepen.
postraumatische stressstoornis,
PTSS,
trauma